Brigitte Bixner

Kunst, en in het bijzonder schilderkunst fascineerde Brigitte Bixner (Oostenrijk, 1937-2020) van jongsbeen af, maar tijdens de oorlog en de naoorlogse jaren waren er weinig of geen mogelijkheden om die liefde in praktijk te brengen en al helemaal niet voor een vrouw. Toen Brigitte’s echtgenoot op jonge leeftijd stierf en haar dochter haar moeder eerst een doos verf en daarna een schildersezel gaf, besloot ze de kwast ter hand te nemen. En daar was moed voor nodig. Niemand in haar omgeving maakte kunst en al helemaal niet op de wijze waarmee zij afrekende met de realistische landschappen en stillevens van voor het modernisme. Maar de kinderen waren volwassen, ze was alleen, en dus besloot ze via allerlei cursussen en kunstreizen haar passie te volgen en de schilderkunst machtig te worden.

Al snel ontdekte ze haar eigen gestileerde en rijk gekleurde beeldtaal en de behoefte om mensen - met hun gedragingen en gevoelens - uit te drukken op het doek. Mensen - geïsoleerd uit hun omgeving - die via hun kleding, een accessoire, een afgewende blik of tegen elkaar aan leunend gevoelens van eenzaamheid en saamhorigheid uitdrukken. De situaties die ze schildert lijken vaak van tijdelijke aard, alsof iemand een vraag stelt of wacht op een antwoord; met een blik toenadering of verwijdering zoekt. Het zijn schilderijen van kortstondige momenten en ontmoetingen waarin iedereen zich kan herkennen. Je ziet dat het haar niet gaat om dat ene individu maar om de hele mensheid die met name via lichaamstaal (ineengedoken, verbaasd, vragend, koket) communiceert en contact of verwijdering zoekt.

De publicatie ‘Lebenslinien’ die in 2019 verscheen kon geen betere titel hebben. Levenslijnen creëren een beeld over jezelf en de wereld om je heen, ze geven inhoud en betekenis aan je leven. Precies op die manier gebruikt Brigitte de lijnen op haar schilderijen. Ze verbinden en verbreken, ze zijn recht of krom maar altijd functioneel in hun vermogen om een situatie of een persoon/object vorm te geven middels het definiëren van kleurvlakken.

In de bijna 30 jaar dat Brigitte schilderde zien we hoe haar beeldtaal steeds eigener en krachtiger werd. Lijn en kleur karakteriseren haar geabstraheerde portretten die steeds vaker zonder ogen, neus en mond bleven. Zoals gezegd ging het Brigitte niet om de individuele mens maar om de lijn als symbool van verbinding. Mensen, blikken, houdingen, accessoires, kleding, lichaamsdelen, muziekinstrumenten, alles is verbonden of gescheiden van elkaar door lijnen die gezichten en personen anonimiseren en tegelijkertijd, aldus de kunstenaar, persoonlijke ervaringen konden onthullen.

Evenals kunstenaars als Sonia Delaunay, Paul Klee en Wassily Kandinsky, wier werk ze ongetwijfeld kende, combineerde Brigitte abstracte (kubistische) en figuratieve elementen met een uitgebalanceerde kleurtechniek. Door te experimenteren met kleur en vorm - waarbij zij gebruik maakte van gedurfde en soms met elkaar schurende tinten en vereenvoudigde vormen – bereikte ze grote expressieve effecten. Naast geometrische vormen zien we ook lichaamsonderdelen en frivole objecten als een hoed of een waaier, maar altijd geabstraheerd tot een lijnenspel. Er bestaat een serie met kleine schilderijen waarop een portret staat met daarachter hetzelfde portret in het klein. Is hier sprake van een levenslijn tussen ouder en kind? Tussen de volwassene en het kind in hem/haar? En dan de relaties tussen geliefden, de relatie tussen mens en muziek, mens en kleding. Nergens anders in de schilderkunst van haar tijd zien we dezelfde combinatie van kleding, portret, accessoires, expressie, abstractie en kleur terug. Waar de lijnen van kunstenaars als Mondriaan verwijzen naar de kunst verwijzen ze in Brigitte’s schilderijen naar het leven zelf. En daarmee zullen haar lijnen hun levenskracht nooit verliezen.

 

Brigitte Bixner website